Szlachetne Zdrowie

Trening na maszynach czy wolne ciężary – doradza Marzena Kociuba, fizjoterapeuta

Rehabilitacja w chorobie zwyrodnieniowej stawów

Działa jak tarcza ochronna – nie cofnie zmian, ale pomoże spowolnić ich rozwój, złagodzić objawy i zachować sprawność przez dłuższy czas. Wczesne wdrażanie terapii ruchowej jest niezwykle istotne, aby także ograniczyć skutki przewlekłego bólu stawów.

Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS), potocznie zwana artrozą, jest jednym z najczęściej występujących schorzeń u osób dorosłych. Dotyka głównie stawów najbardziej obciążanych ciężarem ciała: kolanowych, biodrowych, odcinka lędźwiowego kręgosłupa. W grupie osób między 40. a 60. rokiem życia odsetek zachorowań może sięgać nawet 50%. Niestety, problem ten coraz częściej dotyczy także osób młodszych. W większość są to zwyrodnienia kolan i bioder, jednak zmiany diagnozuje się również w obrębie małych stawów rąk oraz w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Przyczyny pojawienia się tych zmian nie są jednoznacznie określone. Mogą one wynikać z wielu czynników, takich jak wiek, otyłość, wady wrodzone, przebyte urazy i kontuzje, przeciążenia, predyspozycje genetyczne, choroby ogólnoustrojowe czy inne schorzenia stawów.

Choroba najczęściej przejawia się bólem, sztywnością oraz ograniczeniem zakresu ruchomości, szczególnie w obrębie zajętych stawów. W miarę jej postępowania mogą pojawić się różnego rodzaju deformacje stawowe, co znacząco utrudnia wykonywanie nawet podstawowych codziennych czynności.

Leczenie choroby

ChZS polega na postępującej, stopniowej degeneracji chrząstki stawowej. Może dotyczyć pojedynczych stawów lub całych ich grup. Problem ten jest powszechny i może powodować dolegliwości o różnym stopniu nasilenia. Jest to choroba przewlekła, dlatego nie ma możliwości jej całkowitego wyleczenia ani cofnięcia powstałych zmian patologicznych. Z tego powodu niezwykle ważna jest szybka reakcja w celu spowolnienia dalszego postępu choroby.

Leczenie tego schorzenia wymaga indywidualnego podejścia do pacjenta oraz ścisłej współpracy lekarza z fizjoterapeutą. Indywidualna rehabilitacja stanowi nieodłączny element terapii ChZS. Odpowiednio dobrane i prowadzone programy fizjoterapeutyczne mają na celu zmniejszenie bólu, poprawę ruchomości stawowej, wzmocnienie mięśni, korekcję wzorca chodu i postawy, zwiększenie ogólnej sprawności pacjenta, a także edukację w zakresie samodzielnych ćwiczeń, profilaktyki, kontroli masy ciała, zmiany stylu życia oraz eliminacji nieprawidłowych nawyków. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie, a nawet poprawa codziennego funkcjonowania bez konieczności interwencji chirurgicznej.

22 - Dbam o zdrowie

Anna Puławska, multimedalistka igrzysk olimpijskich, mistrzostw świata i Europy w kajakarstwie

Żywienie jest ważne

26 - Koszyk pełen zdrowia

Kaki – słoneczny owoc. Właściwości i przykłady wykorzystania tego egzotycznego owocu w kuchni

Mięta na niestrawność

Doskonale działa na przewód pokarmowy. Sięgnijmy po nią, gdy dokuczają nam niestrawność, ból brzucha czy mdłości. Sprawdzi się też przy braku apetytu, wzdęciach i bolesnych skurczach jelit.

Lecznicze właściwości mięty ceniono w Egipcie już 1600 lat przed narodzeniem Chrystusa, a w Japonii jeszcze wcześniej. W świecie wykorzystuje się wiele gatunków tej rośliny. Największe uznanie w medycynie ma mięta pieprzowa. Jest to roślina wieloletnia, osiąga wysokość od 50 do 80 cm. Liście ma lancetowate, na brzegu ząbkowane, zwykle karbowane między nerwami głównymi. W drugiej połowie lata, zwłaszcza gdy jest dużo słońca i susza, przybierają one często ciemnokarminowy kolor. Kwiaty tej rośliny są jasnofioletowoliliowe. Mięta wydziela bardzo lubianą, orzeźwiającą woń. Kiedy w czerwcu zetnie się jej pędy, potrafi dać jeszcze jeden plon surowca leczniczego w drugiej połowie lata, gdyż łatwo odrasta. Najlepszy surowiec zielarski uzyskuje się jednak z pierwszego zbioru.

Odmiany i suszenie

Mięta pieprzowa nie rośnie dziko, lecz uprawia się ją w ogródkach, na działkach i oczywiście na dużych plantacjach. Istnieją nawet hodowlane odmiany tej rośliny. Są również inne gatunki mięty o bardzo podobnym działaniu leczniczym, np. mięta kosmata, okrągłolistna czy zielona. Coraz chętniej uprawia się ją w ogródkach i na działkach, a nawet w doniczkach.

Właściwości lecznicze wykazują liście mięty pieprzowej. W sklepach zielarskich i aptekach można bez trudu kupić liście mięty lub popularne krople miętowe. Niekiedy stosuje się jeszcze końce młodych pędów. Miętę należy zbierać tuż przed kwitnieniem i w godzinach rannych – po obeschnięciu rosy. Wówczas roślina ta gromadzi największe bogactwo wartościowego olejku lotnego. Pędy ścinamy wtedy na wysokości około 7 cm od ziemi i suszymy w miejscu przewiewnym i zadaszonym. Surowiec pozyskiwany z dużych plantacji zazwyczaj suszy się w specjalnych suszarniach. Po wyschnięciu osmykuje się same liście. W medycynie, kuchni i kosmetyce wykorzystujemy także świeże liście i młode pędy tej rośliny.

34 - Gotuj z siostrą Teresą

Ryba czy paluszki rybne?

Jak wybierać produkty rybne i czym kierować się przy ich zakupie.

Ryby od lat uznawane są za jedne z najzdrowszych produktów. Zawierają cenne kwasy tłuszczowe omega-3, witaminę D, wysokiej jakości białko, a także wiele minerałów, m.in. selen czy jod. To właśnie one wspierają pracę serca, mózgu, układu nerwowego i odpornościowego. Jednak warto pamiętać, że nie tylko sam wybór gatunku ma znaczenie – istotny jest także sposób przygotowania ryby. Najwięcej korzyści zdrowotnych dostarczają ryby gotowane na parze, pieczone lub duszone, a najmniej – smażone w głębokim tłuszczu.

Szybkie, ale czy zdrowe?

Paluszki rybne kuszą prostotą przygotowania i często są wybierane przez rodziny z dziećmi. Jednak w porównaniu ze świeżą rybą stanowią produkt znacznie mniej wartościowy. Zgodnie z normami unijnymi, paluszki powinny zawierać co najmniej 60% pełnowartościowego filetu, jednak w praktyce ich skład jest mocno zróżnicowany.

Tańsze wersje zawierają tylko 30-35% zmielonych resztek rybnych, takich jak ości czy skóra.

Droższe mogą mieć 55-65% zawartości filetów, ale nadal są pełne dodatków: panierki, skrobi, substancji spulchniających i aromatów.

Produkcja paluszków rozpoczyna się już na kutrach, gdzie ryby są filetowane i mrożone, a następnie w zakładach przetwórczych formowane w kształt paluszków, panierowane i wstępnie smażone. To właśnie ten etap sprawia, że już w fabryce produkt traci na wartości odżywczej, a zyskuje na kaloryczności.

Co kryje się w panierce?

Panierka stanowi dużą część paluszków rybnych. Jest ona nie tylko źródłem pustych kalorii, ale też nośnikiem szkodliwych substancji. Podczas smażenia w wysokiej temperaturze powstają m.in. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) – związki o działaniu rakotwórczym, tłuszcze trans – zwiększające ryzyko otyłości, chorób serca i udaru, akrylamid, glicydol i estry kwasów tłuszczowych 3-MCPD – klasyfikowane przez EFSA jako potencjalnie rakotwórcze i genotoksyczne.

44 - Portrety ziół i przypraw

46 - Naturalne suplementy

50 - Hit zdrowotny

54 - Grunt to właściwy jadłospis

62 - Choroby a profilaktyka

Migrena to choroba. Rozmowa z dr Marią Magdaleną Wysocką-Bąkowską, neurologiem

co w numerze

Spis treści numeru:

Targ zdrowotny

8 - Ciekawostki

Aktywni na co dzień

14 - Sposób na aktywność

18 - Ćwiczymy dla zdrowia i urody

Rehabilitacja w chorobie zwyrodnieniowej stawów

Leczenie choroby

22 - Dbam o zdrowie

Żywienie jest ważne

26 - Koszyk pełen zdrowia

30 - Rośliny zdrowotne

Mięta na niestrawność

Odmiany i suszenie

34 - Gotuj z siostrą Teresą

38 - Sklepowy detektyw

Ryba czy paluszki rybne?

Szybkie, ale czy zdrowe?

Co kryje się w panierce?

44 - Portrety ziół i przypraw

46 - Naturalne suplementy

50 - Hit zdrowotny

54 - Grunt to właściwy jadłospis

62 - Choroby a profilaktyka

70 - Felieton

72 - Jemy również oczami

Inspiracje dla ciała i ducha

74 - Moja historia

78 - Zdrowie duchowe

82 - Podróżujemy ku zdrowiu

86 - Moja pasja

92 - Ekozdrowotnie

94 - Otaczajmy się pięknem

Chwila relaksu

96 - Krzyżówki i łamigłówki

Porady zdrowotne

10 - Pierniki i pierniczki

36 - Orzechy włoskie na święta

42 - Zdrowe potrawy świąteczne

65 - Dolegliwości pochodzenia szyjnego

66 - Zioła na bóle głowy

68 - Mak – ziarenka pełne smaku

Inspiracje naturą

90 - Ziołowe naturalne kosmetyki

Obejrzyj wybrane strony

prenumerata

Tylko 165,00 zł za 12 wydań!

Kwartalna

Półroczna

Roczna

Dwuletnia

archiwum

Styczeń 2025

Luty 2025

Marzec 2025

Kwiecień 2025

Maj 2025

Czerwiec 2025

Lipiec 2025

Sierpień 2025

Wrzesień 2025

Październik 2025

Listopad 2025

Styczeń 2024

Luty 2024

Marzec 2024

Kwiecień 2024

Maj 2023

Czerwiec 2024

Lipiec 2024

Sierpień 2024

Wrzesień 2024

Październik 2024

Listopad 2024

Grudzień 2024

Styczeń 2023

Luty 2023

Marzec 2023

Kwiecień 2023